جداسازی باکتری های بیماری زای خانواده سولاناسه و باکتریوفاژ های آن ها

بیماری های ناشی از عوامل باکتریائی سالانه خسارات زیادی زا بر روی محصولات کشاورزی چه در دوران کشت محصول و چه در شرایط انبار داری بر روی محصولات کشاورزی ایجاد می نمایند، از بین این عوامل بیماری زا باکتری اروینیا کریزانتمی به همراه دیگر بیماری زا های گیاهی به عنوان یک خطر بالقوه همیشه در کمین محصولات کشاورزی می باشند. اروینیا کریزانتمی با ایجاد بیماری پوسیدگی نرم بر روی گیاهان خانواده سولاناسه در سطح مزرعه و در شرایط انبارداری خسارات زیادی در بین 20 الی 40 درصد در استان اصفهان و به میزان بیشتر در سطح کشور بر روی گیاهان مهم زراعی این خانواده مانند سیب زمینی، گوجه فرنگی، توتون و سایر گیاهان زینتی حساس به این باکتری ایجاد می کند. جهت کنترل باکتری اروینیا کریزانتمی که در حال حاضر با نام dickeya dadantii شناخته می شود عوامل گوناگونی مانند ترکیبات مس، edta و آنتی بیوتیک های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در حال حاضر رویکرد نوینی به نام فاژ درمانی در کشاورزی در مورد این عامل بیماری زا در حال شکل گرفتن می باشد. باکتریوفاژ ها به عنوان عوامل ویروسی خورنده باکتری ها امکان رشد و تکثیر باکتری ها را از بین برده و در کنترل جمعیت آن ها بسیار موثر می باشند. در این تحقیق از مناطق آلوده به این باکتری نمونه بردلری به عمل آمد و 39 باکتری از جنس های متفاوت جداسازی شد که تنها چهار عدد از این باکتری ها خصوصیات بیماری زاهای خانواده سولاناسه را دارا بودند. شناسائی باکتری های بدست آمده بر اساس خصوصیات بیوشیمیائی و همچنین توالی یابی بر اساس 16s rdna انجام گرفت که در نهایت 4 باکتری جدا شده بر این اساس در جنس های اسینتوباکتر، سودوموناس پوتیدا و دو باکتری نیز جنس بیماری زای dickeya dadantii قرار گرفت. آزمایش های مربوط به اثر بیماری زائی این باکتری بر روی گیاه سیب زمینی و شمعدانی نیز نشان داد که باکتری جداسازی شده دارای توان بیماری زائی بر روی این دو گیاه است. به منظور جداسازی باکتریوفاژ نیز نمونه های خاک، آب و پساب از مناطق مختلف جمع آوری شد و پس از جداسازی باکتریوفاژ های مورد نظر باکتریوفاژ های جداسازی شده خالص شده و به روش تغلیظ سازی ابداعی در این تحقیق بوسیله میکروسکوپ الکترونی نگاره (sem) و میکروسکوپ الکترونی عبوری (tem) بررسی شدند که دو باکتریوفاژ مربوط به باکتری بیماری زای dadantii dickeya متعلق به خانواده میوویریده و سیفوویریده و همچنین باکتریوفاژ مربوط به باکتری سودوموناس پوتیدا در خانواده ویروسی سیستوویریده طبقه بندی شد. آزمایش های مربوط به حساسیت باکتریوفاژ جداسازی شده به آنتی بیوتیک های مرسوم و همچنین حساسیت به باکتریوفاژ نشان داد که قدرت تخریب باکتریوفاژ نسبت به آنتی بیوتیک های مصرفی دارای ارجحیت می باشد. آزمایش کنترل باکتری بر روی گیاه شمعدانی نیز نشان داد که باکتریوفاژ جداسازی شده از ایجاد بیماری و انتشار باکتری بر روی میزبان به خوبی جلو گیری می نماید. از آن جا که باکتریوفاژ جداسازی شده به خوبی توان کنترل باکتریdadantii dickeya را دارا می باشد یکی از پتانسیل های آینده در جهت کنترل این عامل بیماری زا بر روی گیاهان خانواده سولاناسه و دیگر گیاهان حساس به این باکتری در ایران می باشد که به دلیل پایدار بودن و ماندگاری در محیط در صنعت کشاورزی احتیاج به سموم در جهت کنترل این عامل بیماری زا را تا حد زیادی کاهش می دهد. کلمات کلیدی: بیماری زای گیاهی، اروینیا کریزانتمی، dadantii dickeya ، سیب زمینی، باکتریوفاژ، کنترل زیستی